Αρχιτεκτονική και Διακόσμηση

Ο Άγιος Γεώργιος των Ελλήνων είναι ναός μονόκλιτος με τρούλλο αναγεννησιακού ρυθμού. Θεμελιώνεται το 1539 και αποπερατώνεται σχεδόν 40 χρόνια αργότερα. Αρχιτέκτονες του ναού ήταν ο Sante Lombarto αρχικά και στη συνέχεια ο Zuantantonio Chiona.

Πάνω από την κεντρική πύλη του ναού σώζεται η αφιερωτική επιγραφή των ιδρυτών, με χρονολογία 1564. Σύμφωνα με την επιγραφή, o ναός αφιερώθηκε στον Σωτήρα Χριστό και στον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο από τους Έλληνες που είχαν εγκατασταθεί στη Βενετία (τους μετοίκους), και από τους άλλους Έλληνες που συνέχιζαν να φθάνουν(τους ἀεὶ καταίροντας Ἐνετίαζε τῶν Ἑλλήνων):

ΧΡΙΣΤΩΙ ΣΩΤΗΡΙ ΚΑΙ ΤΩΙ ΑΓΙΩ ΜΑΡΤΥΡΙ ΓΕΩΡΓΙΩ ΟΙ ΜΕΤΟΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΕΙ ΚΑΤΑΙΡΟΝΤΕΣ ENETIAZE ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΠΩΣ ΕΧΟΙΕΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΠΑΤΡΙΑ ΤΩΙ ΘΕΩΙ ΘΡΗΣΚΕΥΕΙΝ ΕΚ ΤΩΝ ΕΝΟΝΤΩΝ ΦΙΛΟΤΙΜΗΣΑΜΕΝΟΙ ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΑΝΕΘΗΚΑΝ ΑΦΞΔ

Την περίοδο 1587-1603 οικοδομείται υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Bernando Ongarin το καμπαναριό της εκκλησίας, χάρη στη δωρεά του πλοιοκτήτη Ιάκωβου Σαμαριάρη. Το ιδιαίτερο γνώρισμα αυτού του καμπαναριού είναι η κλίση του, η οποία συνυπάρχει με την κατασκευή του. Η κλίση αυτή πολλές φορές προκάλεσε ανησυχία σε περιοίκους, αλλά όλες οι στατικἐς μελέτες υπήρξαν καθησυχαστικές. Σχεδόν μισή χιλετία μετά την ανέγερσή του, το καμπαναριό συνεχίζει να είναι σταθερό.

Στην άνυδρη Βενετία, όπου το ελάχιστο νερό ήταν ακατάλληλο προς πόση και μαγείρεμα, σήμερα σώζονται τουλάχιστον 600 πηγάδια. Τα πηγάδια της Βενετίας διαφοροποιούνται από εκείνα που βρίσκονται στον υπόλοιπο κόσμο μιας και το νερό δεν προέρχεται από τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά από τη συλλογή και το φιλτράρισμα του βρόχινου νερού. Στο campo dei greci βρίσκονται δύο πηγάδια, πάνω στα οποία συναντάμε λαξευμένους τον έφιππο Άγιο Γεώργιο να σκοτώνει το δράκο, τον Άγιο Νικόλαο, καθώς και οικόσημο μεγάλης βενετικής οικογενείας.

Μπαίνοντας στο ναό, το βλέμμα του επισκέπτη μαγνητίζει ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ψηφιδωτό του Gianantonio Marini, έργο του 1902. (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου,1602)

Η αδελφότητα, με την ολοκλήρωση της οικοδομής του ναού, προσκάλεσε στη Βενετία τον κορυφαίο Κρητικό αγιογράφο Μιχαήλ Δαμασκηνό, που φιλοτέχνησε το μεγαλύτερο μέρος του εικονοστασίου. Η Γέννηση είναι ζωγραφισμένη ακολουθώντας την τεχνοτροπία της Κρητικής Σχολής. Τα ζωηρά χρώματα και οι δυνατές αντιθέσεις χαρίζουν πλαστικότητα στις μορφές και ζωντανεύουν το θέμα. Το έργο είναι ζωγραφισμένο σε ύφασμα απλωμένο σε ξύλο. Εικόνα της Γέννησης του Χριστού (1574-1577).

Ο αγιογράφος Μιχαήλ Δαμασκηνός στο έργο της Βάπτισης, με τις φωτεινές επιφάνειες και τα απαλά χρώματα, δίνει ανάλαφρα τον Χριστό και τον Πρόδρομο, εξουδετερώνει το βάρος των βράχων και των νερών, προσωποποιεί τον Ιορδάνη και επιλέγει να απεικονίσει πέντε και όχι τρεις αγγέλους. Το έργο είναι ζωγραφισμένο σε ύφασμα απλωμένο σε ξύλο.(Η Βάπτιση του Χριστού 1574-1577)

Στα αριστερά του τέμπλου βρίσκεται η βυζαντινή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα. Η εικόνα κοσμεί το τέμπλο του Αγίου Γεωργίου ήδη από τις αρχές του 17ου αιώνα. Την έφερε από την Κωνσταντινούπολη η Μεγάλη Δούκισσα Άννα Παλαιολογίνα Νοταρά, η οποία και τη δώρισε στην ελληνική κοινότητα. Την εικόνα, ανάμεσα σε άλλους, θαύμασαν ο Γκαίτε και ο λογοτέχνης Αντρέ Μαλρώ, ο οποίος έγραψε ότι είναι μια από τις ωραιότερες βυζαντινές δημιουργίες που είδε στη ζωή του. (Χριστός Παντοκράτωρ- αρχές 14ου αι.)

Στα δεξιά του ναού, στο ψηφιδωτό της μεταμόρφωσης του Χριστού, μεστό σε διακοσμήσεις, οι μορφές απεικονίζονται μέσα σ’ ένα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί η φύση. Πρόκειται για έργο του 17ου αιώνα. (Ψηφιδωτή παράσταση "Η μεταμόρφωση του Χριστού 1664-1666)

Στην αριστερή πλευρά του ναού, βρίσκεται η εις Άδου Κάθοδος, ψηφιδωτό του 1886 φτιαγμένο από Βενετούς ψηφιδογράφους. Ως πρότυπο χρησιμοποιήθηκε η μικρή εικόνα του Βενεδίκτου Εμπορίου, που βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά του εικονοστασίου.(Εις Άδου Κάθοδος)

Στην εικόνα, “Ο καβαλάρης Άγιος Γεώργιος σκοτώνει τον δράκο” και επάνω δεξιά εικονίζεται το χέρι του Θεού που ευλογεί. Στο κάτω μέρος έχουμε 4 μικρογραφίες από τη ζωή του αγίου: πρώτα βλέπουμε τον άγιο μπροστά στο βασιλειά Διοκλητιανό, έπειτα στην οδό του μαρτυρίου και ακολουθούν τα βασανιστήρια και ο αποκεφαλισμός.

Ο σταυρός, στο κέντρο του εικονοστάσιου, είναι τεχνουργημένος με μάργαρο και επεξεργασμένο κόκκαλο χελώνας. Ο Εσταυρωμένος είναι ζωγραφισμένος πάνω σε ξύλο.Στο πίσω μέρος υπάρχει αφιέρωση "Δέησις Μιχαήλ Περούδη".

Η εικόνα είναι αφιέρωμα των αδελφών Ιωάννη και Γεωργίου Μάνεση, που ήταν Έλληνες stradioti, δηλαδή έφιπποι μισθοφόροι στρατιώτες στην υπηρεσία της Βενετίας. Και οι δύο αδελφοί εικονίζονται στο κάτω μέρος, με την πολεμική τους εξάρτυση και τα υπερήφανα άλογά του. Πίσω τους βλέπουμε τοπίο της λιμνοθάλασσας της Βενετίας με χαμηλούς λόφους, πύργους και κάστρα. Η εικόνα αφιερώθηκε την 21η Απριλίου του 1546, ημέρα εορτής του Αγίου Γεωργίου. Η παράσταση της Δέησης ακολουθεί την ορθόδοξη εικονογραφία, ενώ η απόδοση του τοπίου, των αλόγων και των δύο αδελφών γίνεται με τους τρόπους της βενετικής ζωγραφικής. (Δέηση με αφιερωτές-1546)

Ο άμβωνας είναι έργο του Giovanni Grapiglia. Για να ανέβει κανείς, εισέρχεται από το τέταρτο στασίδι του τοίχου, που μετατρέπεται σε πόρτα και οδηγεί στον άμβωνα με σκάλα χωνευτή στον τοίχο. Από εδώ κήρυξαν πολλοί Έλληνες λόγιοι. (Άμβωνας-1597)

Τις τοιχογραφίες του τρούλλου ζωγράφισε ο Ιωάννης ο Κύπριος, υπό την επίβλεψη του βενετού ζωγράφου Jacopo Tintoretto. Πρόκειται για παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας. Στο κέντρο ο Παντοκράτορας Κριτής ευλογεί και με τα δυο χέρια. Ακολουθούν στην 1η ζώνη η ετοιμασία του Θρόνου και η Μεγάλη Δέηση, στη 2η ζώνη οι 12 Απόστολοι σε θρόνους και Άγγελοι και στην 3η ζώνη 16 προφήτες με ειλητάρια. (Τρούλλος 1589-1593)